श्री समर्थ सद्गुरू गजानन महाराज की जय ।।
शेगावचे संत श्री गजानन महाराज हे भक्तांच्या जीवनातील आधार, प्रेरणा व अध्यात्मिक शक्तीचे प्रतीक मानले जातात. त्यांच्या श्लोकांमधून भक्ताला भक्तीभाव, आत्मसमर्पण आणि जीवनाचे खरे तत्त्वज्ञान शिकायला मिळते. येथे काही निवडक गजानन महाराज श्लोक व त्यांचे अर्थ दिले आहेत.
श्लोक (वृत्त-शिखरिणी)
पिता माता बंधु तुजविण असे कोण मजला ।
बहू मी अन्यायी परि सकळहि लाज तुजला ।।
न जाणे मी कांही जप तप पुजा साधन रिती ।
कृपादृष्टी पाहे शरण तुज आलो गणपती ।।
अर्थ :
हे गजानन महाराज! माझे खरे आई-वडील व बंधू तुम्हीच आहात.
मी कितीही पापी, चुकणारा असलो तरी तुमची लाज राखेन.
जप-तप, पूजा याची मला माहिती नाही, पण तुमच्या कृपादृष्टीसाठी मी पूर्ण शरण आलो आहे.
श्लोक (वृत्त-भुजंगप्रयात)
सदासर्वदा योग तुझा घडावा ।
तुझे कारणी देह माझा पडावा ।।
उपेक्षूं नको गुणवंता अनंता ।
रघुनायका मागणे हेची आता ।।
अर्थ :
हे गजानन! माझे जीवन नेहमी तुझ्या योगात जावो.
माझे शरीर तुझ्या कार्यासाठी उपयोगी पडावे.
अनंता, मला कधीही विसरू नकोस, हेच माझे मागणे आहे.
गजानन महाराज अष्टक (दासगणूकृत)
गजानना गुणागरा परम मंगला पावना ।
अशींच अवघे हरी, दुरीत तेवि दुर्वासना ।।
नसें त्रिभुवनामधे तुजविन आम्हां आसरा ।
करी पदनतावरी बहु दया न रोषा धरा ।।
अर्थ :
हे गजानन महाराज! तुम्ही गुणसागर, पवित्र व मंगलमय आहात.
तीनही लोकांत तुमच्याशिवाय आमच्यासाठी दुसरा आधार नाही.
म्हणून आम्हा भक्तांवर नेहमी दया करा, राग धरण्याचे कारण नको.
(अष्टकातील सर्व श्लोक भक्ताला कृपा, दया व अध्यात्मिक शक्तीचे दर्शन घडवतात.)
श्लोक (वृत्त-इंद्रवज्रा)
ज्या ज्या स्थळी हे मन जाय माझे ।
त्या त्या स्थळी हे निजरूप तुझे ।।
मी ठेवितों मस्तक ज्या ठिकाणी ।
तेथे तुझें सद्गुरू पाय दोन्ही ।।
अर्थ :
हे महाराज! माझे मन जिथे जाईल तिथे मला तुझेच रूप दिसावे.
मी जिथेही मस्तक ठेवीन तिथे तुझेच पवित्र चरण असावेत.
प्रदक्षिणा श्लोक
यानि कानि च पापानि जन्मान्तरकृतानि च ।
तानि तानि विनश्यन्ति प्रदक्षिणं पदे पदे ।।
अर्थ :
प्रदक्षिणा केल्याने भक्ताचे जन्मजन्मांतील पाप नष्ट होतात.
प्रत्येक प्रदक्षिणा हे भक्ताच्या पवित्र जीवनाचे पाऊल आहे.
क्षमापन (क्षमास्तवन)
अन्यथा शरणं नास्ति त्वमेव शरणं मम ।
तस्मात्कारूण्यभावेन रक्षरक्ष परमेश्वर ।।
अर्थ :
हे गजानन महाराज! तुमच्याशिवाय माझे दुसरे शरणस्थान नाही.
करुणेने माझे रक्षण करा. माझ्या पूजेत जर काही त्रुटी असतील तर त्या माफ करा.
निष्कर्ष
गजानन महाराजांचे श्लोक भक्ताला श्रद्धा, भक्ती आणि आत्मविश्वास देतात. शेगाव हे समाधीस्थान आजही लाखो भक्तांसाठी आध्यात्मिक ऊर्जेचे केंद्र आहे.
श्री समर्थ सद्गुरू गजानन महाराज की जय ।।